Στις 23 Σεπτέμβρη είναι η επέτειος του παρσίματος της Τριπολιτσάς. Στο ιστορικό αυτό γεγονός λείπει ο ένας πρωταγωνιστής. Στην φωτό από πίνακα του φον Ες εικονίζεται ο Παναγιώτης Κρεβατάς ως απελευθερωτής της πόλης. Ο Βαυαρός ζωγράφος δέχθηκε σαν αληθινή την άποψη του Σπυρίδωνα Τρικούπη, με την οποία όλοι οι άλλοι ιστορικοί, που ήσαν παρόντες στα γεγονότα, δεν συμφωνούν. Ο Τρικούπης όμως δέχεται ότι οι Έλληνες κινήθηκαν χωρίς σχέδιο κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τον εικονιζόμενο Κρεβατά, που ήταν προύχοντας και μέλος της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Ο Τρικούπης το γελοιοποιεί το θέμα αναφέροντας ότι ανέβηκαν στο τείχος σκαρφαλώνοντας ο ένας πάνω στον άλλον, ενώ είχε ήδη ξημερώσει.
Αντίθετα, Φωτάκος και Σπηλιάδης, που ήταν εκείνη την ημέρα στην Τρίπολη, αναφέρουν πως ένας πονηρός Καστρίτης ο Μανώλης Δούνιας, κορόιδεψε έναν φίλο του Τούρκο, τοπτσή, δηλαδή χειριστή του κανονιού, ο οποίος του πέταξε σκοινί και ανέβηκε. Μαζί του όμως ανέβηκαν και άλλοι αφόπλισαν την φρουρά και άνοιξαν την «Πόρτα του Αναπλιού» και τότε έγινε η αυθόρμητη κίνηση των μαζών. Δηλαδή χιλιάδες Έλληνες – ένοπλοι και άοπλοι – μπήκαν στην πόλη και άρχισαν τις σφαγές και τις λεηλασίες.
Ο αριθμός των Τούρκων που χάθηκαν εκείνη την ημέρα ήταν μεγάλος. Οι διάφορες γνώμες διίστανται: Από 30.000 ως 15.000. Άντρες, γυναίκες, παιδιά, Τούρκοι, Τουρκαλβανοί , Εβραίοι και κάποιοι Έλληνες προδότες σκοτώθηκαν εκείνη την ημέρα. Όλοι παραδέχονται την σφαγή, εκτός από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, που για λόγους διαφήμισης της Επανάστασης στο εξωτερικό, τα στρογγυλεύει με απίθανο τρόπο.
Η ηγεσία του αγώνα δεν ήθελε αυτή την εξέλιξη. Τόσο ο Κολοκοτρώνης όσο και η Πελοποννησιακή Γερουσία επιδίωκαν να μαζέψουν γρόσια, πυρομαχικά και όπλα ώστε να φτιάξουν έναν καλά οργανωμένο στρατό. Θα δίνονταν και «κάτι»
σε αυτούς που πολέμησαν. Όμως οι χωρικοί – χωρίς γη – που αποτελούσαν το επαναστατικό ασκέρι, δεν είχαν καμιά εμπιστοσύνη στους Δεσποτάδες και τους κοτσαμπάσηδες, που μια ζωή το συμφέρον τους κοίταγαν. Έτσι το «αυθόρμητο» επέβαλλε τους δικούς του κανόνες.
Γιατί όμως έπεσε τόσο εύκολα η Τρίπολη; 1) Οι Έλληνες εκμεταλλεύθηκαν το γεωφυσικό ανάγλυφο, έφτιαξαν στρατόπεδα σε ψηλά μέρη γύρω από την πόλη (Βέρβενα, Δολιανά, Βαλτέτσι κλπ.) ώστε οι έξοδοι των πολιορκούμενων παρά την υπεροπλία τους οδήγησε σε ήττες. 2) Χρησιμοποίησαν την καινοτομία με τις «γράνες», δηλαδή έσκαψαν χαρακώματα για να εκμηδενίσουν το εχθρικό ιππικό. 3) Οι Τούρκοι, όπως και οι Έλληνες, δεν είχαν ένα κέντρο αποφάσεων. Ο Κεχαγιάμπεης (αντιπρόσωπος του καινούργιου πασά), ο Καϊμακάμης (ο αντιπρόσωπος του παλιού Πασά), μια από τις γυναίκες του Χουρσίτ, που ήταν αδελφή του Σουλτάνου και διάφοροι Τουρκαλβανοί φύλαρχοι, έδιναν εντολές πολλές φορές διαφορετικές. 4) Οι Τούρκοι δεν περίμεναν βοήθεια από πουθενά και άρχισαν να πιστεύουν στο κισμέτ.
Σημαντικό ρόλο έπαιξαν και οι λιποταξίες: 1) Οι Βούλγαροι ιππείς του Χατζηχρήστου, έφυγαν από τους Τούρκους και πολέμησαν με τους Έλληνες, 2) Οι Τουρκαλβανοί μισθοφόροι που έφερε ο Κεχαγιάμπεης σταμάτησαν να τον υπακούν και με το νέο τους αρχηγό, τον Ελμάζ Μπέη, διαπραγματεύτηκαν με τον Κολοκοτρώνη και την ημέρα της κατάληψης έφυγαν από άλλη πύλη.
Αυτά, είναι τα θέματα της ιστορίας. Με αφορμή αυτά μετέφερα λογοτεχνικά μια κουβέντα καφενείου και την περιέλαβα στην συλλογή διηγημάτων που κυκλοφορεί με τίτλο «ΟΙ ΟΘΩΜΑΝΙΔΕΣ ΚΥΡΙΕΣ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ και άλλα αφηγήματα». Είναι απορίας άξιο που ο τιτάνιος αγώνας του 21 έχει ελάχιστα εμπνεύσει τους συγγραφείς των τελευταίων 50 χρόνων, τουλάχιστον.
ΥΓ Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΗΓΗ σε όλα τα βιβλιοπωλεία (ακόμα και στο «σκρουτζ» μπορείτε να βρείτε ποιες αλυσίδες το φιλοξενούν).