Σε κάθε μικρή κοινωνία τα παρατσούκλια κυριαρχούν. Το ίδιο και στο Ναύπλιο. Με αφορμή την πρόσφατη μελέτη μας για τον Ψαρομαχαλά, συγκεντρώσαμε ορισμένα εκείνης της ιστορικής γειτονιάς κι αργότερα επεκτείναμε το πεδίο μας και στην υπόλοιπη Παλιά Πόλη, καθώς και στην Πρόνοια. Ακόμα, προσθέσαμε ορισμένα παλαιότερα παρατσούκλια, που βρήκαμε σε παλιές εφημερίδες του Ναυπλίου κι αλλού.
Η ανάγκη για παρατσούκλι εμφανίζεται όταν υπάρχουν σε ένα χωριό ή πόλη πολλοί με το ίδιο επώνυμο και χρειάζεται να τους ξεχωρίσουμε. Ακόμα, ο σκωπτικός χαρακτήρας των συμπολιτών μας προσδίδει παρατσούκλι σε κάθε παράξενη συμπεριφορά, χούι, είτε φυσικό ελάττωμα. Επίσης, παρατσούκλι μπορεί να γίνει και η καταγωγή κάποιου, δηλαδή η πόλη, το χωριό ή η περιοχή του. Υπενθυμίζουμε εδώ τη σημαντική μελέτη του Τάκη Μαύρου για τα επώνυμα της Αργολίδος «Παλαιά Επώνυμα στη Σύγχρονη Αργολίδα», άκρως ντοκουμενταρισμένη, που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο Δελτίο Ιστορικών Μελετών Ναυπλίου (τεύχη 18, 19, 20, 21, 22, 23), περίπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Προσέθεσα επίσης και ορισμένα παρατσούκλια από το χωριό Μάνεσι, πατρίδα του συγγραφέα Γιώργου Καραμάνου, που ως γνωστόν είναι Αρβανιτοχώρι, με βάση ένα φωτογραφικό άλμπουμ του πατέρα του και του ιδίου, στις εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2009 με επιμέλεια Βάλιας Καραμάνου. Αυτά σημειώνονται με ένα Μ.
Παραθέτουμε ορισμένα από αυτά που συγκεντρώσαμε με ενδεχομένως κάποιο σχόλιο για το καθένα, όταν χρειάζεται.
- ΑΓΓΛΗΣ (Μ)
- ΑΓΚΙΝΑΡΑΣ
- ΑΕΤΟΣ: Ο Ιωάννης Τερζάκης, νεότερος δήμαρχος στην Ελλάδα σε ηλικία 29 ετών, δήμαρχος Ναυπλιέων το 1899-1903, πατέρας του λογοτέχνη Άγγελου Τερζάκη.
- ΑΜΥΑΛΟΣ: Σκουπιδιάρης
- ΑΝΤΡΑΣ: Μανάβης
- ΑΡΑΠΗΣ: Ήταν μελαμψός. Ο γιος του ΑΡΑΠΑΚΟΣ
- ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ: Περπατούσε άγαρμπα σαν να πήδαγε πέτρες
- ΑΣΩΤΟΣ
- ΑΥΓΟΥΛΟΥ: Χασάπης στην Πρόνοια
- ΒΟΛΒΟ (Η): Επιβλητική και ωραία γυναίκα, σαν ένα φορτηγό της ομώνυμης μάρκας
- ΓΟΥΒΗΣ: Οικοδόμος
- ΒΟΥΤΑΣ: Χονδρός
- ΓΕΛΕΚΑΚΗΣ
- ΓΙΑΤΡΟΣ
- ΓΚΑΒΟΛΕΑΣ΄Στράβιζε
- ΓΚΟΥΝΑΣ (Μ)
- ΓΚΡΙΝΙΑΡΗΣ ή ΧΑΜΟΜΗΛΗΣ: Και ΓΚΡΗΝ
- ΓΟΥΛΟΥ-ΓΟΥΛΟΥ: Έκανε σαν γαλί
- ΚΑΒΟΥΡΑΣ
- ΚΑΚΟΜΟΙΡΟ (ΤΟ) ή ΚΑΤΟΥΡΛΑΣ: Από την έκφραση «ΤΟ ΚΑΚΟΜΟΙΡΟ, όλοι το βαράνε και κανένας δεν το λυπώνται» (Ναυπλιακή σύνταξις).
- ΚΑΛΑΜΗΣ ή ΚΑΛΑΜΟΣ
- ΚΑΛΑΜΟΧΕΣΤΗΣ
- ΚΑΜΑΡΙ (ΤΟ) – ΚΑΜΑΡΙ Τ’ ΑΝΑΠΛΙΟΥ ΚΑΟΥΜΠΟΪ
- KΑΠΡΙ (ΤΟ) η ΚΑΠΡΟΣ Είχε προτεταμένους κοπτήρες
- ΚΑΡΑΜΑΛΗΣ: Καταγόταν από τη Θράκη
- ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
- ΚΑΡΑΤΣΟΠΑΝΗΣ – ΤΣΑΟΥΣΟΠΟΥΛΟΣ: Ιστορική ταβέρνα του Ναυπλίου. Ονόματα ταβερνιάρηδων.
- ΚΑΡΔΑΡΑΣ: Με μεγάλο κεφάλι
- ΚΑΤΣΑΠΛΙΑΣ: Ψαράδικο
- ΚΑΤΣΑΠΡΟΚΟΣ
- ΚΑΤΣΑΡΟΛΑΣ: Εστιάτορας
- ΚΑΤΣΟΓΙΑΝΝΟΣ (Μ)
- ΚΕΡΚΥΡΑΙΟΣ
- ΚΙΚΙΡΗ: Τύπος του Ναυπλίου. Κάπως έτσι ήταν και το επώνυμό της
- ΚΙΟΥΡΤΟΣ: Παγίδα για ψάρια
- ΚΛΑΝΙΒΟΛΟΣ
- ΚΛΙΤΣΙΝΑΣ
- ΚΛΟΥ-ΚΛΟΥ
- ΚΟΚΚΟΡΑΣ
- ΚΟΚΚΟΥΛΙΑΣ: Από τα κοκκά, γλυκά. Αυτό οι Αναπλιώτες το έκαναν ΣΚΑΤΟΥΛΙΑΣ.
- ΚΟΡΝΙΖΑΣ: Επάγγελμα
- ΚΟΥΒΑΡΙΣΤΡΑΣ
- ΚΟΥΜΑΝ: Καφενείο στην Πρόνοια
- ΚΟΥΡΕΛΙ (Μ)
- ΚΟΥΡΩ (Η): Μητέρα του Νεραντζούλα
- ΚΟΦΙΝΙΩΤΗΣ
- ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ
- ΛΙΟΣΗΣ (Μ)
- ΛΕΙΨΑΝΟΣ
- ΛΟΥΛΟΥ: Άνδρας
- ΛΥΡΙΤΣΑΣ
- ΜΑΚΑΡΙΟΣ: Μηχανικός προβολής κινηματογράφου και θρυλικός προπονητής κολύμβησης
- ΜΑΝΤΑΡΙΝΙΑΣ
- ΜΑΡΚΕΖΙΝΗΣ: Σερβιτόρος που έμοιαζε στον πολιτικό
- ΜΑΡΚΗΣΙΟΣ: Ένας φτωχός Ψαρομαχαλιώτης
- ΜΕΓΑΛΕΙΟ: Ο Γιώργης Ρουκουνιώτης ομορφοντυμένος, μερακλής, γλεντζές, μία απ’ τις καλύτερες φωνές τ’ Αναπλιού. Νεκρολογία του Θεόδωρου Κωστούρου, Σύνταγμα, 21-2-1965.
- ΜΕΛΙΔΩΝΑΣ: Θηλυκό χταπόδι
- ΜΕΝΤΖΕΛΗΣ ή ΦΟΥΣΚΑΣ
- ΜΗΤΣΙ (Η)
- ΜΠΑΚΑΛΙΑΡΟΣ: Στεγνός κι αδύνατος
- ΜΠΑΜΠ’ ΚΩΤΣΙΛΙΑ (Μ)
- ΜΠΙΘΟΥΛΑΣ
- ΜΠΙΣΤΟΛΑΣ: Ταβέρνα στην Πρόνοια
- ΜΠΟΥΜΑ (Μ)
- ΜΠΟΥΝΤΙΑ (Μ)
- ΜΠΟΥΡΔΑΣ
- ΝΕΡΑΝΤΖΟΥΛΑΣ: Το παρατσούκλι μεταφέρθηκε απ’ τον πατέρα στα παιδιά του
- ΝΕΡΟΚΟΥΠΑΣ: Βυρσοδέψης
- ΝΟΜΑΡΧΗΣ: Ταβερνιάρης κι αυτός, ευπρεπές καμάκι
- ΝΤΟΥΦ
- ΞΥΣΤΡΑΣ: Ταβέρνα στην Πρόνοια
- ΠΑΓΚΑΛΟΣ: Από τον δικτάτορα
- ΠΑΝΟΥΣΗΣ (Μ)- Παναγιώτης
- ΠΑΤΑΠΙΟΣ
- ΠΕΤΑΛΟΥΔΑΣ
- ΠΟΥΛΑΚΙ (ΤΟ)
- ΠΡΟΚΑΔΟΥΡΑΣ: Οικοδόμος στην Πρόνοια
- ΣΑΒΟΥΡΑΣ: Θρυλικός ψαροταβερνιάρης
- ΣΕΛΗΣ (Μ)
- ΣΙΛΑΧΑΣ(Μ)- Φορούσε σίλαχα.
- SK: Γιος του ψαρά που είχε παρατσούκλι ΣΚΑΤΟΥΛΙΑΣ, τούτο μοντερνοποιήθηκε με λατινικά και σαν μάρκα κολώνιας!
- ΣΚΟΤΑΔΙ ή ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ: Βρισκόταν πάντοτε νύχτα στα μπουζούκια
- ΤΑΛΑΡΑΣ: Πλούσιος κτηματίας
- ΤΑΓΑΡΑΚΙΑΣ Ένας βουλευτής-γιατρός
- ΤΑΜΠΑΡΑΣ
- ΤΑΥΡΟΣ ή ΜΙΝΩΤΑΥΡΟΣ
- ΤΖΟΥΤΖΟΥΚΟΣ
- ΤΡΕΛΙΑΚΑΣ Τρελλόπαιδο
- ΤΣΑΚΩΝΑΣ
- ΤΣΑΠΗΣ: Κουτσός
- ΤΣΙΑΝΤΗΣ (Μ)
- ΤΣΙΟΤΣΙΑΣ (Μ)
- ΤΣΙΡΙΜΠΟΝ-ΜΠΙΡΙΜΠΟΝ
- ΤΣΙΤΣΗΣ
- ΦΑΡΜΑΚΗΣ (Μ)
- ΦΑΣΟΥΛΙΑΣ
- ΦΟΥΝΤΟΥΚΗΣ (Μ)
- ΦΟΥΣΚΙΑΣ: Οικοδόμος
- ΦΟΥΣΚΟΜΥΤΗΣ
- ΧΕΙΜΑΡΙΤΣΑ(Η) : Από τη Χειμάρρα της Βορείου Ηπείρου
- ΧΙΟΝΑΣ (Μ)
- ΨΑΡΑΚΑΣ: Διαδεδομένο παρατσούκλι της οικογένειας Σπηλιώτη στον Ψαρομαχαλά
- ΨΕΙΡΑΣ και ΨΕΙΡΗΣ
