Ανεβαίνοντας προς την Βαγγελίστρα, στάθηκε το μάτι μου σε μια ταμπελίτσα: “Οδός Αυτοκράτορος Αλεξίου Α΄ Κομνηνού”. Δεν ήταν η πρώτη φορά που το έβλεπα και με γέμιζε η απορία. Γιατί ένα στενάκι της Πρόνοιας να το ονομάσουμε έτσι; Σημειώνω πως δεν πρόκειται για κάποιον συγγενή των συμπολιτών με αυτό το όνομα, αλλά για έναν αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης, που δέχθηκε τους χλευασμούς από τους Σταυροφόρους, γοητεύθηκε από τον φουδαλισμό της Δυτικής Ευρώπης και θέλησε να τον μεταφέρει και στην Ανατολή. Έναν άνθρωπο, που δεν είναι σίγουρο εάν γνώριζε πως στην επικράτειά του υπήρχε ένα κάστρο με την ονομασία Ναύπλιο. Αντίθετα, ο απο τους διαδόχους του Μανουήλ Β΄ο Κομνηνός, ενδιαφέρθηκε για την πόλη μας και έδωσε την “αυθεντία” της στον Σγουρό.
Όλα αυτά όμως είναι εντελώς άσχετα με την ονειρική συνοικία της Πρόνοιας. Και ειδικά την γειτονιά εκείνη που βρήκαν στέγη οι Κρητικοί επαναστάτες όταν το νησί τους δεν περιλήφθηκε στα σύνορα της Ελεύθερης Ελλάδας.
Τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στο Ανάπλι της Επαναστατικής περιόδου έχουν ως πρωταγωιστές ένα πλήθος ηρωικών προσωπικοτήτων, που η πόλη μας εξακολουθεί να τους αγνοεί. Γι αυτούς τους “αφανείς ήρωες”, θα έπρεπε να αφιερώσουμε έναν δρόμο ή μια πλατεία… “Οδός αφανών ηρώων” κάτι ανάλογο με τον “άγνωστο στρατιώτη”. Η επέτειος των 200 χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης είναι ευκαιρία.
Οι “αφανείς ήρωες” δεν ήταν μόνο Έλληνες, αλλά και πολλοί Φιλέλληνες. Σήμερα, θα αναφέρω έναν, εν πολλοίς, άγνωστο. Όνομα Γουίλιαμ Ουάσγκτον. Έχω διαβάσει κατά καιρούς διάφορα – αλληλοσυγκρουόμενα- Ήταν μικρανιψιός του Γεώργιου Ουάσιγκτον (του πρώτου προέδρου των ΗΠΑ). Ο Λαμπρυνίδης τον ονομάζει Γουίλιαμ Ουάσιγκτον Τάουσενδ. Αλλού, έχω δει να το αμφισβητούν αυτό και να θεωρούν πως ήταν από μια οικογένεια δούλων απελεύθερων του Γεωργίου Ουάσιγκτον και για αυτό χρησιμοποιούσε το όνομα του Προέδρου. Σίγουρο είναι πως ήρθε ως εκπρόσωπος Φιλελληνικών Σωματείων των ΗΠΑ. Ήρθε και πολέμησε. Είχε ζητήσει να παντρευτεί κάποια κόρη των Μποτσαραίων, αλλά οι υπερήφανοι Σουλιώτες το αρνήθηκαν (ίσως γιατί ήξεραν πως ήταν απελεύθερος).
Μια βιογραφία που βρήκα στο διαδίκτυο αναφέρει πως πολέμησε στο Ναύπλιο και το Παλαμήδι όπου σκοτώθηκε. Λάθος.
Ενδιαφέρον έχει να δούμε πως προέκυψε το λάθος.
Στις 4 Ιουνίου 1827, και ενώ μετά την καταστροφή του Φαλήρου η επανάσταση έπνεε τα λοίσθια (που λέγαν οι καθαρευουσιάνοι) στο Ανάπλι ξεκίνησε (αν υποθέσουμε πως είχε σταματήσει) εμφύλιος πόλεμος. Ο Θεόδωρος Γρίβας είχε καταλάβει πραξικοπηματικά το Παλαμήδι και άρχισε να βομβαρδίζει την πόλη μας. Σκοτώθηκαν 200 άνθρωποι. Μεταξύ αυτών και ο Γουίλιαμ Ουάσιγκτον. Είχε πολεμήσει σε πολλές μάχες, σκοτώθηκε όμως στο Ναύπλιο, από βόμβα που εκτοξεύθηκε από το Παλαμήδι.
Και αν ήταν απελεύθερος δούλος; Έ! Τότε η πόλη πρέπει να τον τιμήσει ακόμα πιο πολύ, γιατί αγωνίσθηκε για την «πανανθρώπινη, τη λευτεριά». Κι αν ήταν πιο σκούρος από ότι έπρεπε… πολλοί λόγοι παρά πάνω τότε… Η πόλη μας δεν είχε ποτέ ρατσιστικές προκαταλήψεις: α) το πιο διαδεδομένο ξωτικό ήταν ο «Αράπης» στα παλιά σπίτια, β) τις πρώτες ωραίες μπύρες και μεζέδες τις γευτήκαμε στου «Αράπη», γ) Ψάρια αγοράσαμε από τον Αραπάκο (πατέρα) και φάγαμε στον Αραπάκο (γιο) και δ) Χειροκροτήσαμε με τα πάθους τα γκολ με κεφαλιές του «Αραπίτσα» (όταν ο Πανναυπλιακός ήταν στη Β΄Εθνική).
Τέλος πάντων μπορεί να διαφωνούν πολλοί με την ονοματοδοσία σε δρόμο προς τιμήν του Ουίλιαμ Ουάσιγκτον, αλλά μια «Οδό Αφανών Ηρώων» την χρωστάμε σε αυτόν και πάρα πολλούς άλλους.
