ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ ΣΤ΄ΑΝΑΠΛΙ
ΜΝΗΜΕΙΟ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΥΨΗΛΑΝΤΗ
΄Ερευνα επιμέλεια : Γιάννης Μακρής
Ενώ εξακολουθούσαν οι εργασίες της Εθνοσυνέλευσης της Πρόνοιας, πέθανε στ΄Ανάπλι την νύχτα της 4 Αυγούστου 1832, σε ηλικία 38 μόλις ετών ο Δημήτριος Υψηλάντης, από ασφυξία ,συνέπεια της χρόνιας βρογχίτιδας που τον βασάνιζε. Στο σπίτι του στ΄ Ανάπλι βρέθηκε μετά τον θάνατό του μόνο ένα χρυσό ρολόι δώρο της μητέρας του και το ένδοξο ξίφος του, το οποίο είχε δωρίσει στον αδελφό του Αλέξανδρο ο Αυτοκράτορας της Ρωσίας στη μάχη της Δρέσδης όπου και έχασε το δεξί του χέρι.
Ο Δημήτριος Υψηλάντης ήταν ο μόνος που είχε το βαθμό του Στρατάρχη της Ελλάδας. Μετά το θάνατο του Καποδίστρια εξελέγη Μέλος της Επταμελούς Διοικητικής Επιτροπής.
Στην Εθνοσυνέλευση της Πρόνοιας για την εκλογή του Όθωνα, ο Δημήτριος Υψηλάντης ονομάσθηκε παμψηφεί «Πληρεξούσιος της Πόλεως του Ναυπλίου» και σαν τέτοιος παρακάθισε στην Εθνοσυνέλευση της Πρόνοιας.
Να πώς περιγράφουν σύγχρονοι περιηγητές τον Δημήτριο Υψηλάντη:
΄΄ Ήταν 38 ετών και όμως φαινόταν ότι ήταν τουλάχιστον 60. Μικρόσωμος , με δέρμα ρυτιδιασμένο και αδύνατο, με φωνή σιγανή και τρέμουσα και ένα βήχα που τον βασάνιζε διαρκώς.Κι΄ όμως στο μικρό και ασθενικό τούτο σώμα φώλιαζε καρδιά και ψυχή λιονταριού.΄΄
Ο Δημήτριος Υψηλάντης την φήμη του την απέκτησε σαν στρατιώτης. Αισθανόταν καλά μόνο μέσα στις κακουχίες του πολέμου.
Η κηδεία του Δημητρίου Υψηλάντη Στρατάρχη της Ελλάδας, Μέλους της Διοικητικής Επιτροπής και Πληρεξούσιος Ναυπλίου στην Εθνοσυνέλευση της Πρόνοιας, έγινε την επόμενη ημέρα του θανάτου του από το σπίτι του δίπλα στη Πύλη της Ξηράς στο Ναό του Αγίου Γεωργίου.
Στη πομπή προηγούνταν έξι τυμπανιστές ανά τρείς. Ακολουθούσαν μουσικοί του Ελληνικού τακτικού στρατού, μαθητές της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων του Ναυπλίου, δάσκαλοι και μαθητές των Δημοτικών Σχολείων, δύο πυροβόλα και τέλος το άλογο του νεκρού.
Μετά από αυτούς ακολουθούσαν 18 τυμπανιστές, δύο λοχαγοί που κρατούσαν ανεστραμμένες Τούρκικες σημαίες από τις μάχες που ο νεκρός είχε αλώσει., η μουσική της Γαλλικής φρουράς του Ναυπλίου και 4 Αρχιερείς με το Ιερατείο της πόλης και των περιχώρων.
Τέλος ερχόταν ο νεκρός πάνω στους ώμους 6 λοχαγών. Αριστερά και δεξιά ήσαν τα Μέλη της Διοικητικής Επιτροπής , οι Υπουργοί, οι Πρέσβεις των Δυνάμεων, το Προεδρείο της Εθνικής Συνέλευσης της Πρόνοιας, ανώτεροι Αξιωματικοί και Ναυτικοί ,ο Φρούραρχος του Ναυπλίου με τους Αξιωματικούς της φρουράς. Τέλος τη πομπή έκλειναν ιππείς σε όλο το μήκος της.
Τον επικήδειο λόγο έβγαλε ο Μιχαήλ Σχοινάς ο οποίος άρχισε από το ρητό των Μακκαβαίων : «Απέθανε και πάς ο Ιούδας και Ιερουσαλήμ εθρήνησεν αυτόν».
Επιτάφιο λόγο ξεφώνησε ο Γεώργιος Τερτσέτης.
Ο νεκρός ετάφη στο Νάρθηκα του Μητροπολιτικού Ναού του Ναυπλίου Άγιος Γεώργιος.
######
Λίγα χρόνια αργότερα στις αρχές του 1843 έφθασε στο Ναύπλιο ο νεότερος των Υψηλαντών, ο πρίγκιπας Γεώργιος Υψηλάντης , φέρνοντας μεγαλοπρεπέστατο μαρμάρινο Μνημείο , κατασκευασμένο στη Βιέννη, για να αποθέσει εντός αυτού τα οστά του ένδοξου αδελφού του στρατάρχη Δημητρίου Υψηλάντη.
Ειδικοί τότε τεχνίτες συναρμολόγησαν τα τεμάχια του μνημείου και το τοποθέτησαν στον περίβολο του τουρκικού τζαμίου στη πλατεία Πλατάνου (ΤΡΙΑΝΟΝ ) , το οποίο τότε χρησίμευε ως Δημοτικό Σχολείο αρρένων.
Στις 13 Μαϊου 1843 εψάλη η επιμνημόσυνος ακολουθία στο Ναό του Αγίου Γεωργίου παρουσία των αρχών της πόλης και όλου του Ναυπλιακού Λαού. Ο δε διδάσκαλος του Γένους και καθηγητής του Πανεπιστημίου Νεόφυτος Βάμβας μίλησε από του άμβωνος για τον αείμνηστο άνδρα.
Μετά από αυτά , με ευλάβεια έβγαλαν από τον τάφο τα οστά του Δημητρίου Υψηλάντη και όλος ο κλήρος οι αρχές και ο Λαός τ΄Αναπλιού συνόδεψε αυτά από τον Ναό μέχρι την Πλατεία Πλατάνου (Συντάγματος ), όπου ο αδελφός του αφού τα παρέλαβε με συγκίνηση τα εναπόθεσε στη λάρνακα του νέου Μνημείου.
Μετά τη σφράγιση του Μνημείου ο καθηγητής του Γυμνασίου Χαρ. Παμπούκης, με ρητορική ευφράδεια , μίλησε στο πλήθος των Αναπλιωτών :
« Σε σένα ώ Πλάτανε, παραδίδουμε για να φυλάξεις τα λείψανα αυτού του γενναίου και ενάρετου Άνδρα!
Πλάτανε , ώ Πλάτανε , ΄σύ που υπήρξες μάρτυρας της κατά την Επανάσταση Εθνικής μας Δόξας, γείτονας και προστάτης του Βουλευτικού και Εκτελεστικού μας ρητορικού Βήματος και Πνύκα της Νέας Ελλάδας , ώ Πλάτανε , έτσι όπως οι γενναίοι άνδρες του αγώνα, γέρασες και ΄σύ και πέθανες, αλλ΄ όμως δεν χάθηκες , διότι όπως η νεολαία της Ελλάδας, βλάστησαν γύρο σου καινούργια πλατάνια.
Ω Πλάτανε ! ΄Συ που είδες απλωμένες αυτές τις σημαίες θριάμβου του προκείμενου, τώρα ερχόμαστε πενθούντες συγγενείς να δώσεις άσυλο στη σκόνη του.
Δέξου στη σκιά των παιδιών σου αυτά τα λείψανα του ενάρετου άνδρα για να τα αποδόσεις στους σώφρονες και συνετούς Έλληνες.»
Στην πρόσοψη του Μνημείου εκτός από το όνομα του Δημητρίου Υψηλάντη , την ημερομηνία του θανάτου του και τα ανάγλυφα αρχαίων πανοπλιών , υπάρχει και η επιγραφή:
«ΟΥΚ ΑΘΑΝΑΤΩΝ ΤΟΥΣ ΠΑΙΔΑΣ
ΕΥΧΟΝΤΑΙ ΓΕΝΕΣΘΑΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ
ΑΛΛ΄ ΑΓΑΘΟΥΣ ΚΑΙ ΕΥΚΛΕΕΙΣ».
«Οι γονείς εύχονται να γίνουν τα παιδιά τους όχι αθάνατοι αλλά ενάρετοι και ένδοξοι»
Η επιγραφή αυτή τέθηκε για να τη βλέπουν οι μαθητές καθότι το μνημείο τοποθετήθηκε όπως προείπαμε στον περίβολο του τούρκικου τζαμίου ( ΤΡΙΑΝΟΝ ) που χρησίμευε τότε ως Δημοτικό Σχολείο αρρένων.
Το 1951 το Μνημείο του Δημητρίου Υψηλάντη μεταφέρθηκε στη Πλατεία Τριών Ναυάρχων έναντι του Δημαρχείου Ναυπλίου.
